Trong lĩnh vực gia công cơ khí, việc hiểu rõ cách đọc ký hiệu chip tiện là một kỹ năng quan trọng giúp đảm bảo quá trình sản xuất diễn ra mượt mà và hiệu quả. Những ký hiệu này không chỉ cung cấp thông tin về loại vật liệu và hình dạng của chip, mà còn cho biết các thông số kỹ thuật quan trọng như góc cắt, bán kính mũi, và lớp phủ bề mặt. Bài viết này, Adobus sẽ hướng dẫn chi tiết cách đọc thông tin chip tiện, giúp bạn dễ dàng nắm bắt và áp dụng trong công việc.
Chíp tiện là gì?
Chip dao tiện là một loại dao chuyên dùng để cắt trong thời gian ngắn, tức là chỉ sử dụng một lần. Chip tiện và mảng tiện là các bộ phận được gắn vào đài dao, giúp chúng ta cắt vật liệu hoặc sản phẩm một cách chính xác theo yêu cầu. Chất liệu làm nên chip dao tiện thường là các vật liệu cứng như thép gió, thép hợp kim cứng, hoặc hợp kim chuyên dụng.
Cách đọc ký hiệu chip tiện theo tiêu chuẩn ISO
Ký hiệu chip tiện theo tiêu chuẩn ISO (International Organization for Standardization) được sử dụng để mô tả các thông số của dao tiện. Dưới đây là cách đọc ký hiệu chip tiện chi tiết:
Ký tự đầu tiên của mảnh chip phay
Ký tự đầu tiên của mảnh chip phay cho biết hình dạng của chip khi nhìn từ mặt trước. Mỗi chữ cái đại diện cho một hình dạng cụ thể:
- A: Hình bình hành có góc đỉnh cắt là 85 độ
- B: Hình bình hành có góc đỉnh cắt là 82 độ
- C: Hình bình hành có góc đỉnh cắt là 80 độ
- D: Hình thoi có góc đỉnh cắt là 55 độ
- G: Chip tiện cắt rãnh và cắt đứt
- H: Hình lục giác đều
- K: Hình bình hành có góc ở đỉnh cắt là 55 độ
- L: Hình chữ nhật
- M: Hình thoi có góc cắt ở đỉnh cắt là 86 độ
- O: Hình bát giác đều
- P: Hình ngũ giác đều
- R: Hình tròn
- S: Hình vuông
- T: Hình tam giác đều
- V: Hình thoi có góc đỉnh cắt là 35 độ
- W: Tam giác đều gãy có góc đỉnh cắt là 80 độ
Ký tự thứ hai của mảnh chip phay
Ký tự thứ hai quy định góc sau của lưỡi cắt. Góc sau này ảnh hưởng trực tiếp đến độ mịn của bề mặt gia công và khả năng cắt của chip:
- A: 3 độ
- B: 5 độ
- C: 7 độ
- D: 15 độ
- E: 20 độ
- F: 25 độ
- G: 30 độ
- N: 0 độ
- P: 11 độ
- O: Góc đặc biệt tùy từng hãng sản xuất
Góc sau càng nhỏ thì bề mặt gia công càng tinh và góc sau lớn phù hợp cho gia công vật liệu mềm.
Ký tự thứ ba của mảnh chip phay
Ký tự thứ ba đại diện cho ký hiệu dung sai của các kích thước d, m, s theo mỗi hình dạng của chip. Điều này giúp đảm bảo sự chính xác và thống nhất trong sản xuất.
Ký tự thứ tư của mảnh chip phay
Ký tự này thể hiện mặt cắt ngang của chip dao và kiểu vít kẹp lắp với cán dao. Các hoa văn trên mặt chip giúp bẻ phoi hiệu quả, giảm nhiệt độ và tăng tuổi thọ của chip.
Ký tự thứ năm của mảnh chip phay
Ký tự thứ năm gồm 2 chữ số thể hiện chiều dài cắt của mảnh chip. Điều này giúp người sử dụng lựa chọn đúng loại chip phù hợp với độ sâu của vết cắt mong muốn.
Ký tự thứ sáu của mảnh chip phay
Ký tự thứ sáu cũng gồm 2 chữ số, nhưng thể hiện chiều dày của mảnh chip. Chiều dày phù hợp giúp tăng độ bền và độ chính xác của quá trình gia công.
Ký tự thứ bảy của mảnh chip phay
Ký tự này gồm 2 chữ cái, thể hiện bán kính mũi dao hay góc phay của mũi dao có thể phay được trên chi tiết gia công. Điều này giúp tối ưu hóa quá trình phay và gia công chi tiết.
Ký tự thứ tám của mảnh chip phay
Ký tự thứ tám gồm 1 chữ cái, thể hiện hình dạng của mũi cắt trong mặt cắt vuông góc với lưỡi cắt chính. Mỗi ký tự có ý nghĩa như sau:
- F: Hình dáng mũi nhọn
- E: Mũi tròn
- T: Mũi nhọn góc sắc cùn
- S: Mũi tròn góc sắc cùn
Vật liệu càng mềm thì lưỡi cắt càng phải sắc nhọn để đảm bảo độ chính xác và hiệu quả của quá trình gia công.
Ký tự thứ chín của mảnh chip tiện
Ký tự thứ chín thể hiện hướng phay của chip:
- R: Hướng phay phải
- L: Hướng phay trái
- N: Phay cả hai hướng
Ký hiệu nội bộ của từng hãng sản xuất
Mỗi hãng sản xuất có các ký hiệu riêng biệt cho từng loại chip. Những ký hiệu này giúp phân biệt sản phẩm của các hãng và đảm bảo chất lượng theo tiêu chuẩn riêng của từng nhà sản xuất.
Ký hiệu lớp phủ
Lớp phủ của chip được quy định riêng bởi từng nhà sản xuất. Lớp phủ này có tác dụng tăng độ bền, giảm ma sát và nhiệt độ trong quá trình gia công, giúp chip hoạt động hiệu quả hơn.
Những lưu ý khi chọn chip tiện
Việc chọn chip tiện phù hợp và tối ưu cho mỗi nguyên công tiện là điều cực kỳ quan trọng. Có nhiều thông số cần xem xét khi lựa chọn chip dao tiện để đảm bảo hiệu suất gia công và loại bỏ phoi hiệu quả. Dưới đây là các yếu tố cần lưu ý:
- Chọn hình dạng chip tiện dựa trên mục đích sử dụng, chẳng hạn như tiện tinh hoặc tiện thô.
- Chọn góc mũi lớn nhất có thể trên chip tiện để đảm bảo độ bền và tính kinh tế.
- Chọn kích thước chip tiện phù hợp với chiều sâu của bước cắt.
- Chọn bán kính mũi lớn nhất có thể để tăng độ bền của chip tiện.
- Chọn bán kính mũi nhỏ hơn nếu quá trình gia công có xu hướng rung.
Việc nắm vững cách đọc ký hiệu chip tiện không chỉ giúp bạn chọn lựa đúng loại chip phù hợp với công việc gia công, mà còn đảm bảo hiệu suất và chất lượng sản phẩm cao. Hãy áp dụng những kiến thức trong bài viết này của Adobus để nâng cao kỹ năng và hiệu quả làm việc trong ngành gia công cơ khí.
