Ngành cơ khí Việt Nam đang đứng trước những cơ hội và thách thức đan xen vì thế Nhà nước đang cố gắng củng cố các nền công nghiệp hỗ trợ ngành cơ khí. Với khoảng 3.100 doanh nghiệp và 53.000 cơ sở sản xuất, ngành này có tiềm năng to lớn nhưng hiện chỉ chiếm khoảng 7% thị phần nội địa. Các thế mạnh hiện tại tập trung vào xe máy, phụ tùng, cơ khí gia dụng và ô tô, với tỷ lệ nội địa hóa cao trong sản xuất xe máy là một điểm sáng. Bài viết phân tích tiềm năng, thành tựu, khó khăn và đề xuất giải pháp để phát triển ngành này bền vững, bao gồm đưa cơ khí vào chương trình công nghiệp hỗ trợ, tạo bình đẳng ưu đãi đầu tư, ưu tiên đơn hàng nội địa và định hướng thị trường rõ ràng.
Cơ hội và thành tựu của ngành cơ khí hiện tại ở Việt Nam
- Nâng cao năng lực sản xuất: Ngành cơ khí đã có những bước tiến đáng kể trong việc làm chủ công nghệ, chế tạo kết cấu thép và nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, từng bước thay thế sản phẩm nhập khẩu.
- Đáp ứng nhu cầu FDI: Nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư nâng cao sản xuất, phát triển sản phẩm chất lượng cao để phục vụ các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài.
- Cơ hội từ FTA: Các hiệp định thương mại tự do mở ra cánh cửa cho ngành cơ khí xuất khẩu, mở rộng thị trường và thu hút đầu tư nước ngoài.
Thách thức và cần vượt qua cho ngành ở khí ở nước có bản đồ hình chữ S
- Thị phần hạn chế: Cơ chế, chính sách chưa hoàn thiện khiến thị phần nội địa của ngành cơ khí còn hạn chế.
- Cạnh tranh gay gắt: Chất lượng sản phẩm công nghiệp hỗ trợ còn thấp, giá thành cao, dẫn đến thiếu sức cạnh tranh với các sản phẩm nhập khẩu và từ các doanh nghiệp FDI.
Giải Pháp Phát Triển Công Nghiệp Hỗ Trợ Ngành Cơ Khí
- Đưa cơ khí vào chương trình công nghiệp hỗ trợ: Đây là giải pháp then chốt để ngành cơ khí được hưởng các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu ra, đào tạo nhân lực và tiếp cận công nghệ mới.
- Bình đẳng ưu đãi đầu tư: Cần xem xét và điều chỉnh để đảm bảo sự bình đẳng về ưu đãi đầu tư giữa doanh nghiệp cơ khí trong nước và doanh nghiệp FDI.
- Ưu tiên đơn hàng nội địa: Nhà nước nên tạo điều kiện để doanh nghiệp cơ khí Việt Nam được tham gia cung ứng sản phẩm cho các dự án đầu tư công, qua đó kích thích sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh.
- Định hướng thị trường: Bộ Công Thương cần có những định hướng rõ ràng về phân chia thị trường, tạo cơ hội cho doanh nghiệp nội địa tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Phát triển ngành cơ khí là phát triển công nghiệp hỗ trợ cho nhiều ngành kinh tế khác. Việc đưa ngành cơ khí vào chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ sẽ là đòn bẩy quan trọng, giúp ngành này vượt qua thách thức, phát huy tiềm năng và đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của đất nước. “Chắc chắn trong thời gian sắp tới công nghiệp hỗ trợ ngành cơ khí sẽ phát triển vững mạnh hơn” theo dự đoán của nhiều chuyên gia nổi tiếng.
