Quy trình pha dầu tưới nguội đúng nồng độ là bước quan trọng để đảm bảo hiệu quả làm mát, bôi trơn và duy trì tuổi thọ của dầu cũng như thiết bị gia công. Việc pha đúng nồng độ không chỉ giúp tối ưu hóa hiệu suất gia công, cải thiện chất lượng bề mặt sản phẩm mà còn giảm chi phí vận hành nhờ kéo dài thời gian sử dụng của dầu và máy móc. Để đạt được điều này, cần tuân thủ các bước pha chế đúng kỹ thuật, sử dụng nước đạt chuẩn và kiểm tra nồng độ thường xuyên.
Tìm hiểu về dầu tưới nguội
Dầu tưới nguội là chất lỏng chuyên dụng được sử dụng trong các quá trình gia công cơ khí như phay, tiện, khoan, mài, nhằm mục đích làm mát, bôi trơn và cải thiện chất lượng gia công. Đây là một thành phần không thể thiếu trong các ngành công nghiệp sản xuất, giúp tối ưu hóa hiệu suất gia công, bảo vệ dụng cụ và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Chức năng chính của dầu tưới nguội
- Làm mát: Hạ nhiệt độ phát sinh trong quá trình gia công, tránh hiện tượng quá nhiệt gây biến dạng phôi hoặc hỏng dụng cụ.
- Bôi trơn: Giảm ma sát giữa dụng cụ cắt và phôi, giúp quá trình gia công diễn ra mượt mà hơn.
- Làm sạch: Loại bỏ phoi (mảnh vật liệu thừa) khỏi khu vực gia công, giữ bề mặt và dụng cụ luôn sạch.
- Bảo vệ dụng cụ và máy móc: Giảm hao mòn dụng cụ, ngăn ngừa rỉ sét và kéo dài tuổi thọ của thiết bị.
Quy trình pha dầu tưới nguội đúng nồng độ và kỹ thuật
Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ và nguyên liệu
- Dầu tưới nguội: Chọn loại phù hợp với yêu cầu gia công (dầu khoáng, bán tổng hợp, hoặc tổng hợp).
- Nước sạch: Sử dụng nước lọc, nước khử khoáng để tránh tạo cặn và tạp chất.
- Bồn hoặc bình chứa: Đảm bảo sạch, không chứa tạp chất hoặc dầu cũ.
- Dụng cụ đo lường: Sử dụng can đo thể tích, khúc xạ kế, hoặc máy đo nồng độ.
- Thiết bị khuấy: Máy khuấy tự động hoặc dụng cụ khuấy tay.
- Bảo hộ lao động: Mang găng tay và kính bảo hộ để đảm bảo an toàn.
Bước 2: Xác định tỷ lệ pha
- Kiểm tra hướng dẫn từ nhà sản xuất dầu để chọn tỷ lệ phù hợp.
- Tỷ lệ pha thông thường:
- Gia công nhẹ: 1 phần dầu, 20 phần nước (1:20).
- Gia công trung bình: 1 phần dầu, 15 phần nước (1:15).
- Gia công nặng: 1 phần dầu, 10 phần nước (1:10).
Bước 3: Thực hiện pha dầu
- Đổ lượng nước sạch cần thiết vào bồn hoặc bình chứa.
- Từ từ thêm dầu tưới nguội vào nước trong khi khuấy liên tục (tuyệt đối không làm ngược lại để tránh phân lớp hoặc vón cục).
- Sử dụng thiết bị khuấy để đảm bảo dầu hòa tan đều với nước.
- Sau khi pha, kiểm tra bằng mắt thường, đảm bảo dung dịch đồng nhất, không bị phân lớp hoặc lắng cặn.
Bước 4: Kiểm tra dung dịch
- Sử dụng khúc xạ kế để đo nồng độ, đảm bảo tỷ lệ pha đúng như yêu cầu.
- Đảm bảo dung dịch có độ trong, không có hiện tượng dầu nổi lên hoặc tạo bọt bất thường.
- Kiểm tra độ pH của dung dịch (nếu cần), thường nằm trong khoảng 8-9 để đạt hiệu quả tối ưu.
Bước 5: Nạp dung dịch vào máy gia công
- Vệ sinh sạch sẽ bể chứa của máy gia công, loại bỏ hết cặn dầu cũ hoặc tạp chất.
- Đổ dung dịch đã pha vào bể chứa máy.
- Đảm bảo dung dịch được lưu thông đều trong hệ thống trước khi vận hành.
Bước 6: Bảo trì dung dịch
- Kiểm tra nồng độ dung dịch định kỳ (hàng tuần hoặc theo lịch bảo trì).
- Loại bỏ phoi, bụi và cặn bẩn tích tụ trong bể chứa bằng hệ thống lọc dầu.
- Bổ sung thêm dầu hoặc nước nếu cần để duy trì nồng độ pha đúng.
- Thay mới dung dịch hoàn toàn nếu hiệu suất giảm hoặc dung dịch bị biến chất.
Lưu ý:
Khi gia công các loại vật liệu khác nhau cần xem xét đúng nồng độ dầu tưới nguội để tránh tình trạng hư hao hoặc phát sinh lỗi. Cập nhật một số nồng độ phù hợp với từng loại vật liệu như sau:
- Thép nên pha thông thường từ 5 – 8%
- Inox sinh nhiệt nhiều nên tăng tỷ lệ lên đến 8 – 12%
- Nhôm pha tỷ lệ dầu là 8 – 12 %
Một số khuyến cáo để pha dầu giúp duy trì tuổi thọ và tiết kiệm chi phí
Kiểm tra dầu định kỳ và đo lại nồng độ nhằm xác định mức độ hao hụt của dầu. Thông thường nước bay hơi nhanh hơn dầu nên nồng độ dầu sẽ bị tăng lên hoặc trong quá trình tăng tần suất gia công thô thì lượng dầu bám vào trong phôi nhiều khiến dầu bị hao hụt. Khi xảy ra tình trạng như này thợ kỹ thuật nên châm thêm dầu cho đúng với tỷ lệ phù hợp với vật liệu gia công.
Kiểm tra bồn dầu để tránh tình trạng ván dầu cũ còn bám vào bồn do vi khuẩn có hại xâm nhập vào dầu. Nếu ván dầu che hết bề mặt tiếp xúc thì oxi sẽ không trao đổi được dẫn đến dầu bị hôi.
Kiểm tra bộ lọc phôi để đảm bảo rằng bộ lọc đã lọc kỹ các dầu cặn, cát hoặc rác. Việc này giúp cho quá trình bơm ngược lên trở nên ổn định cũng như giúp tăng tuổi thọ của dầu tưới nguội.
Kiểm tra chất lượng nước: Sử dụng nước có độ cứng từ 50–200 mg/kg (muối CaCO₃ và MgCO₃) để đảm bảo độ bền của dầu. Nước mềm làm tăng bọt, trong khi nước cứng gây kết tủa và làm dầu kém ổn định.
Kiểm tra nồng độ dung dịch: Sử dụng khúc xạ kế để đo nồng độ hàng ngày. Công thức tính: Nồng độ = (chỉ số khúc xạ) x (hệ số khúc xạ). Thêm nước nếu nồng độ cao, thêm dầu đậm đặc nếu nồng độ thấp.
Theo dõi độ pH: Độ pH tối ưu từ 8.5 – 10 với nồng độ 5%. pH thấp do nhiễm khuẩn hoặc tạp chất, pH cao do nhiễm chất tẩy rửa.
Bảo trì định kỳ: Thay dầu và vệ sinh bể chứa mỗi 2–3 tháng để loại bỏ cặn bẩn và phoi. Khi máy dừng lâu, bơm tuần hoàn dầu mỗi 2 ngày/lần trong 30 phút để tránh đóng cặn. Sau mỗi ca làm việc, vệ sinh phoi và khoang máy để giữ dầu sạch.
Lựa chọn hãng dầu tưới nguội chất lượng với nguồn gốc rõ ràng, uy tín. Ngừng ngay khi sử dụng loại dầu không phù hợp với điều kiện gia công tránh lãng phí và hư hao máy móc.
Việc thực hiện đúng quy trình pha dầu tưới nguội đúng nồng độ không chỉ đảm bảo hiệu quả làm mát, bôi trơn trong quá trình gia công mà còn giúp kéo dài tuổi thọ của dầu và thiết bị, đồng thời tiết kiệm chi phí vận hành. Bằng cách tuân thủ các bước pha chế, sử dụng nước đạt chuẩn và kiểm tra nồng độ thường xuyên, bạn sẽ đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và duy trì chất lượng sản phẩm. Đừng quên bảo trì định kỳ và vệ sinh bể dầu để đạt hiệu suất tối ưu trong quá trình sản xuất.
