Tai nạn thường gặp trong ngành gia công cơ khí thường xuất phát từ máy móc không đảm bảo an toàn, môi trường làm việc lộn xộn hoặc thiếu tuân thủ quy trình vận hành. Để phòng tránh, cần sử dụng thiết bị đạt chuẩn, trang bị bảo hộ đầy đủ, kiểm tra định kỳ máy móc và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn lao động. Xem vài viết sau đây của Adobus để rõ hơn về tình trạng đáng lo ngại này!
Nguồn gốc mối nguy hiểm trong gia công cơ khí
Gia công cơ khí, hay còn được gọi là gia công nguội kim loại, là quá trình cắt gọt và loại bỏ phần thừa của vật liệu để tạo ra các sản phẩm đạt kích thước và tiêu chuẩn mong muốn. Tuy nhiên, trong quá trình này, nhiều mối nguy hiểm tiềm ẩn có thể dẫn đến các tai nạn lao động nghiêm trọng. Những rủi ro này thường xuất phát từ các yếu tố như loại máy móc sử dụng, cách bố trí thiết bị, điều kiện làm việc, mức độ cơ khí hóa hoặc tự động hóa, và kỹ thuật vận hành. Trong đó, nguy cơ lớn nhất thường đến từ sự chuyển động của các loại máy móc trong quá trình vận hành.
Các nguyên nhân chính gây tai nạn trong gia công cơ khí
Tai nạn lao động trong gia công cơ khí có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là những yếu tố phổ biến góp phần gây ra các sự cố này:
- Máy móc và thiết bị không đạt chuẩn an toàn: Một số thiết bị được thiết kế không đảm bảo đầy đủ các tính năng bảo vệ người lao động hoặc không được kiểm định kỹ lưỡng trước khi sử dụng.
- Lắp đặt máy móc sai vị trí: Việc bố trí máy móc không phù hợp trong không gian làm việc có thể làm tăng nguy cơ va chạm và cản trở quá trình vận hành an toàn.
- Thiếu các thiết bị bảo vệ: Các tấm che chắn, bộ phận bảo hiểm hoặc hệ thống bảo vệ không đạt tiêu chuẩn có thể dẫn đến những tình huống nguy hiểm.
- Hỏng hóc thiết bị: Các sự cố như bộ phận điều khiển bị lỗi hoặc thiết bị hoạt động không chính xác có thể gây nguy hiểm cho người lao động.
- Vi phạm quy định an toàn lao động: Sử dụng máy móc không tuân thủ hướng dẫn hoặc không thực hiện đầy đủ các biện pháp bảo hộ cá nhân thường dẫn đến những tai nạn không mong muốn.
- Môi trường làm việc không đảm bảo: Thiếu ánh sáng, thông gió kém, tiếng ồn vượt mức cho phép, hoặc nhiệt độ không phù hợp đều là các yếu tố làm tăng nguy cơ tai nạn.
- Sự bừa bộn trong nhà xưởng: Mặt bằng không được tổ chức tốt, có nhiều chướng ngại vật hoặc nguyên vật liệu không được sắp xếp, bảo quản đúng cách có thể gây nguy hiểm cho người lao động.
- Hệ thống máy móc xuống cấp: Các thiết bị cũ kỹ, không được bảo dưỡng định kỳ, thường hoạt động không ổn định và làm tăng rủi ro tai nạn.
- Nguyên vật liệu sắp xếp lộn xộn: Việc lưu trữ không đúng kỹ thuật không chỉ làm giảm hiệu quả sản xuất mà còn tạo ra các tình huống nguy hiểm trong quá trình vận hành.
Những tai nạn thường gặp trong ngành gia công cơ khí
- Bị va đập: Va đập thường xảy ra khi làm việc với các vật liệu nặng hoặc máy móc đang di chuyển, đặc biệt là trong không gian làm việc chật hẹp. Một cú va chạm với các thiết bị này có thể gây ra bầm tím, gãy xương hoặc chấn thương nặng hơn nếu không có biện pháp bảo hộ đúng cách. Việc không chú ý hoặc vận hành máy không đúng cách là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này.
- Bị vấp ngã: Sàn làm việc không được dọn dẹp, các công cụ hoặc dây cáp rơi vãi, hay dầu mỡ tràn ra mặt sàn là những nguyên nhân phổ biến gây vấp ngã. Những tai nạn này không chỉ dẫn đến xây xát nhẹ mà còn có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng như bong gân, gãy xương hoặc chấn thương đầu nếu ngã mạnh.
- Phoi bắn vào mắt: Trong quá trình phay, tiện hoặc mài, các mảnh phoi kim loại nhỏ có thể bắn ra với tốc độ cao và gây tổn thương mắt nếu không đeo kính bảo hộ. Đây là một trong những tai nạn phổ biến nhất nhưng hoàn toàn có thể tránh được nếu người lao động sử dụng đầy đủ các thiết bị bảo vệ cá nhân.
- Bỏng phoi: Khi phoi kim loại được tạo ra trong quá trình gia công, chúng thường rất nóng do ma sát cao. Nếu không cẩn thận, người lao động có thể chạm vào phoi này và bị bỏng. Những vết bỏng này có thể nhẹ hoặc nặng, tùy thuộc vào nhiệt độ và mức độ tiếp xúc.
- Điện giật: Hệ thống điện không an toàn, dây dẫn hở hoặc các thiết bị điện bị lỗi là nguyên nhân chính dẫn đến điện giật. Người lao động không mang găng tay cách điện hoặc không tuân thủ quy trình an toàn điện có nguy cơ cao gặp tai nạn này, gây nguy hiểm đến tính mạng.
- Đâm thủng: Dụng cụ sắc nhọn như dao tiện, dao phay hoặc các vật liệu sắc cạnh thường là nguồn gây tai nạn đâm thủng. Những vết thương từ tai nạn này có thể nhiễm trùng hoặc cần can thiệp y tế nếu không được xử lý kịp thời.
- Máy cán, kẹp, cắt: Khi vận hành các máy móc như máy cán, máy kẹp hoặc máy cắt mà không tuân thủ quy trình an toàn, nguy cơ bị kẹp tay, cuốn vào máy hoặc cắt đứt tay là rất cao. Những tai nạn này thường nghiêm trọng và có thể dẫn đến mất khả năng lao động.
- Quần áo, tóc, đồ cá nhân bị cuốn vào máy: Không tuân thủ quy định an toàn như để tóc dài xõa hoặc mặc quần áo rộng, đeo trang sức trong khi làm việc có thể dẫn đến việc các vật dụng này bị cuốn vào máy móc đang hoạt động. Tai nạn này không chỉ gây thương tích nghiêm trọng mà còn đe dọa đến tính mạng.
- Hít phải bụi kim loại hoặc hóa chất độc hại: Bụi kim loại hoặc hơi hóa chất từ các hoạt động gia công có thể phát tán trong không khí và xâm nhập vào hệ hô hấp của người lao động. Tiếp xúc lâu dài với những chất này có thể gây ra các bệnh lý như viêm phổi, ung thư hoặc tổn thương hệ thần kinh.
- Trượt chân do dầu mỡ hoặc chất lỏng tràn: Sàn làm việc bị đổ tràn dầu mỡ hoặc chất lỏng mà không được vệ sinh kịp thời là nguyên nhân phổ biến dẫn đến trượt ngã. Tai nạn này có thể gây ra chấn thương nghiêm trọng như gãy xương, chấn thương đầu hoặc thậm chí ảnh hưởng đến cột sống.
Biện pháp phòng tránh tai nạn lao động trong gia công cơ khí
Để đảm bảo an toàn lao động trong ngành gia công cơ khí, cần có những biện pháp cụ thể nhằm giảm thiểu rủi ro và phòng tránh tai nạn hiệu quả. Dưới đây là những phương pháp tối ưu giúp cải thiện môi trường làm việc và bảo vệ người lao động.
Chuẩn bị kỹ lưỡng về an toàn máy móc và thiết bị
- Lựa chọn máy móc và thiết bị đạt tiêu chuẩn an toàn, có công nghệ tiên tiến để giảm thiểu nguy cơ tai nạn trong quá trình vận hành.
- Ưu tiên các thiết bị có phần chuyển động được che chắn kỹ lưỡng, đảm bảo không gây nguy hiểm khi vận hành.
- Sử dụng các hệ thống hỗ trợ như thiết bị tự động nạp – xuất nguyên liệu để tăng năng suất và giảm tiếp xúc trực tiếp của người lao động với máy móc.
- Thường xuyên kiểm định chất lượng máy móc, kịp thời sửa chữa hoặc thay thế các thiết bị bị lỗi.
- Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ để nâng cao kỹ năng vận hành an toàn cho người lao động.
Quản lý và bố trí không gian làm việc khoa học
- Thiết lập nội quy an toàn lao động và yêu cầu mọi nhân viên tuân thủ nghiêm ngặt.
- Bố trí máy móc theo các khu vực chuyên biệt, tạo không gian làm việc rộng rãi, thông thoáng và dễ dàng di chuyển.
- Đảm bảo khu vực làm việc được chiếu sáng đầy đủ, thông gió tốt và giảm tiếng ồn để hạn chế các yếu tố gây mất tập trung.
- Sắp xếp nguyên vật liệu, công cụ gọn gàng, tránh để bừa bãi gây cản trở lối đi hoặc nguy cơ vấp ngã.
- Lắp đặt hệ thống cảnh báo ở những vị trí có nguy cơ cao xảy ra tai nạn lao động.
Nguyên tắc vận hành thiết bị an toàn
- Người lao động cần được trang bị đầy đủ các thiết bị bảo hộ cá nhân như mũ bảo hộ, kính bảo vệ mắt, găng tay và giày chống trượt.
- Trước khi vận hành, cần kiểm tra kỹ các bộ phận của máy móc để đảm bảo không có lỗi kỹ thuật hoặc hỏng hóc tiềm ẩn.
- Cố định chắc chắn các tấm che chắn, nhưng vẫn phải đảm bảo không cản trở tầm nhìn của người vận hành.
- Tuyệt đối không vận hành máy móc khi không được phân công hoặc chưa có đủ kỹ năng cần thiết.
- Khi xảy ra sự cố mất điện hoặc dừng máy, cần tắt nguồn điện và kiểm tra lại thiết bị trước khi khởi động lại.
- Không tự ý sửa chữa máy khi đang hoạt động, mọi điều chỉnh hoặc bảo dưỡng phải thực hiện sau khi thiết bị đã ngừng hẳn.
- Khi máy gặp sự cố, phải đặt biển báo rõ ràng như “Máy hỏng” hoặc “Cảnh báo nguy hiểm” để tránh tai nạn cho người khác.
Bảo trì và cải thiện môi trường làm việc
- Tiến hành bảo dưỡng định kỳ cho máy móc theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo thiết bị luôn hoạt động ổn định.
- Đảm bảo nguồn điện trong xưởng ổn định, không có hiện tượng quá tải hoặc rò rỉ điện.
- Trang bị các thiết bị phòng cháy chữa cháy ở những khu vực dễ xảy ra cháy nổ, đồng thời huấn luyện nhân viên cách xử lý các tình huống khẩn cấp.
- Xây dựng quy trình vận hành an toàn và thường xuyên kiểm tra sự tuân thủ của toàn bộ nhân viên trong nhà xưởng.
Nâng cao nhận thức và đào tạo người lao động
- Đào tạo người lao động về các nguyên tắc vận hành máy móc an toàn, đồng thời phổ biến các tình huống nguy hiểm để họ biết cách ứng phó.
- Tổ chức diễn tập phòng cháy chữa cháy và sơ cứu y tế để tăng khả năng xử lý các sự cố khẩn cấp.
- Tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, nơi mỗi người lao động đều ý thức được trách nhiệm bảo vệ bản thân và đồng nghiệp.
Việc phòng tránh tai nạn trong ngành gia công cơ khí là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn lao động và hiệu quả sản xuất. Hãy đón đọc các bài viết tiếp theo từ Adobus để cập nhật thêm kiến thức bổ ích về an toàn trong sản xuất cơ khí!
